Şarap Başkentleri

Şarabın İzinde Tatil Rotaları

Şarap öyle çok yönlü bir içecek ki mutlu anlarınızda yoldaşınız olurken hüzünlü günlerinizde yârenlik edebiliyor. Kimi zaman dost sohbetlerinin vazgeçilmez tadı, kimi zaman uzun bir yolculuğu taçlandıran rahatlatıcı bir lezzet olabiliyor. Şarapla aranız iyiyse dünyanın dört bir yanında şarabın izinde harika tatil imkânları sizi bekliyor. Tatil paketleriyle birbirinden kaliteli ve farklı tatlara, kokulara ve kıvamlara sahip şaraplar deneyebileceğiniz seyahatinizi planlarken birkaç önemli noktayı göz önünde bulundurmak isteyebilirsiniz.

Şarabın Kısa Tarihi

Aslında pirinç, bal ve meyvelerin karıştırılıp fermente edilmesiyle üretilen şarap benzeri bir içkinin MÖ 7000’li yıllarda Çin’de üretildiği düşünülüyor. Ancak günümüzde tükettiğimiz şarapların kökeni denilebilecek, MÖ 6000 ila MÖ 5800 tarihlerine adreslenen kalıntılara bugün Gürcistan’ın bulunduğu topraklarda rastlanıyor. Anlatılanlara göre şarap üretimi amacıyla kurulan atölyelerin namı zamanla Fenikeli tüccarlar sayesinde Kafkasya üzerinden dünyaya yayılmış.

Dünya’nın en ünlü şarap üreticisi ülkelerinden İtalya ise Avrupa’da şarap kültürünün en eski izlerine rastlanan ülke. İtalya’da MÖ 4000’li yıllara kadar izi sürülen şarap Antik Roma kültüründe de en az İtalya kültüründe olduğu kadar önemli bir içkiymiş. Romalıların şarap kültürü günümüzde de önemli şarap üreticileri arasında yer alan Fransa ve İspanya gibi ülkeleri fazlasıyla etkilemiş.

Antik Yunan’dan Roma’ya geçen şarap kültürü, ticari faaliyetler ve Roma’nın genişlemesiyle Akdeniz kültürünün sembollerinden biri haline gelmiş. Şarabın sembolleştiği kültürler elbette sadece Akdeniz ülkeleriyle sınırlı değil. Hristiyan mitolojisinde de önemli bir yeri olan ve İncil’de de sık sık bahsi geçen şarap günümüzde ticaretten turizme hayatın pek çok farklı alanında, hemen hemen Dünya’daki her ülkenin kültüründe kendine yer edinmiş bir içki.

Şaraplar Nasıl İsimlendirilir?

İstisnai durumlar sık sık karşınıza çıkabilir ancak şaraplar genellikle üretildiği bölgeye, üretiminde kullanılan üzüm türlerine veya bazen her ikisinin birlikte kullanılmasıyla adlandırılır.

Üretildiği Bölgeye Göre İsimlendirme

Özellikle Fransa, İspanya ve İtalya’da üretilen şaraplar, kökenleri ve üretildikleri bölgelere göre isimlendiriliyor. Diğer bölgelerde buradakiler kadar kökleşmiş üretim tesisleri bulunmaması nedeniyle üretim bölgeleri üzerinden isimlendirme geleneği daha çok bu ülkeler ile sınırlı kalmış. Beaujolais, Bordeaux, Burgundy, Champagne, Cotes du Rhone ve Sancerre gibi şaraplar, Fransa’da isimleriyle özdeşleşmiş yerlerde üretiliyor. İtalya menşeli şaraplar arasındaysa Amarone, Asti Spumante, Brunello di Montalcino, Chianti, Marsala ve Vino Nobile di Montepulciano öne çıkıyor. Ribera del Duero, Rioja ve Sherry ise isimlerini İspanya’da üretildikleri bölgeden alan ünlü şaraplar olarak sıralanıyor.

Üretimlerinde Kullanılan Üzüm Türüne Göre İsimlendirme

Şaraplar kendileriyle özdeşleşmiş bir coğrafyada üretilmiyorsa genellikle kullanılan üzüm türleri isimlendirme için devreye giriyor. Cabernet franc, concord, cabernet sauvignon, grenache, malbec, merlot ve pinot noir gibi binlerce yıldır namlarından söz ettiren pek çok üzüm türü, isimlerini verdikleri şarapların dünya çapında üretiminde önemli rol oynuyor.

Şarabın İyisi Nasıl Anlaşılır?

Bir şarabın kalitesini belirleyen birçok farklı etken bulunuyor. İyi bir şarabı renginden, kokusundan, tat-koku uyumundan, alkol derecesinden, damağınızda bıraktığı tadın ve aromasının kalıcılığından anlayabilirsiniz.

Şarap tadımı konusunda uzmanlaşmak için bazı eğitimlere ve atölyelere katılabilirsiniz ancak iyi bir şarap tadımcısı olmak için deneyimin de önemi büyük. Bu da şarap rotası yapmak için başka bir bahane olabilir.

Şarap Rotası Planlarken Nelere Dikkat Etmeli?

Şarap tadımını gezinizin merkezine oturtacaksanız dikkatli bir şarap rotası planlamanız gerekiyor. Örneğin, Fransız veya İtalyan şarapları gibi belirli bir bölgeye özgü şarap türlerini tatmak istiyorsanız tatil paketinize bu bölgelere yakın yerlerdeki otellerden birini ekleyebilirsiniz. Şarap üretim merkezlerinde özellikle bu bölgede üretilen şarapları servis eden, hatta kendileri üzüm bağlarının içinde bazı oteller bulabilirsiniz.

Şarap üretim tesisleri her zaman şehir merkezlerinde bulunmadığı için kimi zaman dağ, bayır dinlemeden uzun yolculuklara çıkmanız gerekebilir. Böyle durumlarda, tatil paketinize araç kiralama hizmeti ekleyerek yolculuklarınızı konforlu bir hale getirebilirsiniz.

Konaklama ve ulaşım planlarınızı yaptıktan sonra tadıma hazırlık kısmı geliyor. Yukarıda da bahsedildiği gibi seyahatiniz boyunca katılacağınız şarap tadımlarından olabildiğince fazla keyif almak için biraz deneyim sahibi olmanız şart. Gideceğiniz bölgedeki üzüm çeşitlerinden üretilen yerel şarapları tadabilirseniz karşılaştırma yapabilecek bir referansınız olabilir. Ayrıca hem yerel hem de gideceğiniz bölgedeki şarapların üretim yöntemleriyle ilgili bilgi edinerek aynı üzüm türünün farklı süreçlerden geçtikten sonra tatları farklı şaraplara nasıl dönüştüğünü öğrenebilirsiniz.

En İyi Şarap Destinasyonları

Dünyanın pek çok bölgesi, kendine özgü bir şarap türü ve kültürüne sahip. Şarap endüstrisinin zenginliğini düşününce seyahat edebileceğiniz yerlerin ne kadar fazla olduğunun farkına varabilirsiniz. Dünya ve Türkiye’den önemli şarap rotalarından oluşan bir liste, şarap tatili planlarının zihninizde netleşmeye başlamasını sağlayabilir.

İtalya - Toskana

Şarap denildiğinde akla ilk gelen ülkeler arasında bulunan İtalya’nın neredeyse her şehri, ünü yüzlerce yıla yayılmış, kendine özgü bir şarap türüne ev sahipliği yapıyor. Ülkenin Tiren kıyısında bulunan Toskana, bu rekabette ön sıralarda yer alan ünlü şarap markalarından birkaçına ev sahipliği yapıyor. Toskana’da dolaşırken kendinizi eski bir şaraphanede bulabilir, sangiovese üzümünden yapılmış Chianti, Brunello di Montalcino ve Vino Nobile di Montepulciano şaraplarının aromasıyla kendinizden geçebilirsiniz. Özellikle Chianti’de sadece bu bölgenin üzümlerinden üretilen Chianti Superiore sertifikalı şarapları mutlaka denemelisiniz. Her yıl sınırlı miktarda üretilen Brunello di Montalcino dünyanın en pahalı şarapları arasında bulunmasıyla, Vino Nobile di Montepulciano ise sekizinci yüzyıla kadar uzanan tarihiyle Toskana’nın önde gelen kırmızı şarapları arasında yer alıyor.

Ayrıca, ünü tüm İtalya’ya yayılmış tatlı bir şarap türü olan Vin Santo’yu da bölgede deneme fırsatı bulabilirsiniz.

Fransa - Champagne, Bordeaux ve Chinon

2 bin 500 yılı aşkın süredir şarap üretiminin sürdüğü Fransa, birbirinden özel yüzlerce şarap çeşidini tatma fırsatı sunuyor. Özellikle Champagne, Bordeaux ve Chinon’da şarap üretiminde kullanılan üzümlerin yetiştiği bağları gezebilir, bu bölgelerin neredeyse efsaneleşmiş yerel şaraplarını tadabilirsiniz.

Champagne’de üretilen ve “şampanya” olarak bilinen köpüklü beyaz şarabı AB ülkeleri ve bazı diğer ülkelerde “Champagne” olarak etiketlemek yasa dışı sayılıyor. Bununla birlikte dünyanın birçok yerinde “şampanya” kelimesi tüm beyaz köpüklü şarapları tanımlamak ve etiketlemek için kullanılıyor. Bordeaux, daha çok cabernet ve merlot üzümlerinin kullanıldığı kırmızı şaraplarıyla meşhurken Chinon ise özellikle chinen blanc üzümlerinden üretilen beyaz şaraplarıyla öne çıkıyor.

Fransa’nın şarap kültürü o kadar zengin ki tatil paketinize ekleyebileceğiniz araç kiralama hizmeti ile Fransa’yı bir uçtan diğerine gezerken her durağınızda o bölgenin meşhur şaraplarını deneyebilirsiniz.

Türkiye - Urla, Kapadokya ve Mardin

Şarabın ilk ortaya çıkışından bu yana hem üretimi hem de ticaretinde önemli bir rol üstlenen Anadolu, dört bir köşesindeki zengin şarap çeşitliliğiyle dünyanın gözde şarap rotalarından bazılarını barındırıyor.

Ege’nin incisi İzmir’in Urla ilçesinde bu yöreye özgü Urla karasının yanı sıra cabernet ve merlot üzümleriyle üretilen şaraplarını mutlaka tatmalısınız. Ayrıca, Urla’ya gitmişken dünyaca meşhur Urla Bağ Rotası’nı (Urla Bağ Yolu olarak da biliniyor) takip ederek bölgenin muhteşem şaraplarının yapımında kullanılan üzümlerin yetiştiği bağları yakından görebilirsiniz.

En az Urla kadar bir şarap rotası planını hak eden Kapadokya bölgesindeyse Anadolu topraklarına has öküzgözü ve boğazkere üzümleriyle hazırlanan kırmızı şaraplar öne çıkıyor. Türkiye’nin en ilginç şarap destinasyonlarından biri olan Mardin şehrinde ise dökülgen, kabarcık ve rumi ile üzümleriyle üretilen beyaz; horoz karası ve sergi karası üzümleriyle üretilen kırmızı Süryani şaraplarını, seyahatiniz için hazırladığınız “mutlaka tadılmalı” listesine alabilirsiniz.

Avusturya - Wachau

Tarih ve doğanın muhteşem uyumunu ziyaretçilere sunan Avusturya, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde kendine yer bulmuş Wachau’nun şaraplarıyla da sizi bekliyor. Wachau aslında Avusturya’nın en çok şarap üretilen bölgesi değil ama şarap üretilen en eski bölgesi. Tuna Nehri boyunca uzanan Aşağı Avusturya bölgesi ve Viyana çevresinde yoğun olarak tüketilen Wachau şarapları, kökeni antik Keltik kabilelerine kadar uzanan zengin bir tarihi mirasa sahip. Özellikle riesling ve grüner veltliner üzümlerinden üretilen beyaz şaraplarıyla meşhur bölgeye Viyana’dan yaklaşık bir saat süren bir araba yolculuğuyla ulaşabilirsiniz.

İspanya - Rioja Alavesa ve Rías Baixas

Avrupa’nın, İtalya ve Fransa’nın ardından, kendini şarap ile en çok özdeşleştirmiş ülkeleri arasında yer alan İspanya’nın en ünlü şaraplarını tadacağınız iki bölge Rioja Alavesa ve Rias Baixas. Bu bölgeler, İspanya’nın popüler tatil destinasyonları Barselona, Madrid ve Sevilla gibi şehirlerine biraz uzak olduğu için tatil paketinize kiralık ekleyerek seyahat etmeniz çok daha konforlu olacaktır.

Rioja Alavesa, İspanya’nın küçük şarap üretim bölgelerinden biri olsa da en iyi şaraplarının üretildiği bölgeler arasında üst sıralarda yer alıyor. Burada genellikle tempranillo üzümü kullanılan kırmızı şaraplar üretiliyor. Rias Baixas’ın en ünlü şarapları ise albarino üzümleriyle üretilen beyaz şaraplar.

Bir de ilginç bir not: Şarabın bir içkiden ziyade meşrubat olarak görüldüğü İspanya’da birçok gece kulübünde şarap servisi yapılmadığı gibi hemen hemen hiçbir diskonun menüsünde şarap seçeneği göremezsiniz.

Şili - Merkez Vadi Bölgesi (El Valle Central)

Sizi yüzyıllar boyu şarabın merkezi olan Avrupa’dan uzaklaştıran Şili’de birbirinden güzel onlarca farklı şarap türünü deneyebilirsiniz. Ülkedeki şarap üretiminin büyük bölümü Maipo Vadisi’nden Maule Vadisi’ne kadar 400 kilometreden fazla alanı kaplayan bölgede yapılıyor. Buralarda cabernet sauvignon, merlot, shiraz, chardonnay ve sauvignon blanc üzümlerinden üretilen şaraplar eşsiz lezzetleriyle sizi bekliyor.

Maipo Vadisi Şili’de şarap üretilen en eski bölgelerden biri. Burada şarap üretiminin 1500’lü yılların ortalarında başladığı tahmin edilse de günümüze kadar ulaşan en eski şarap üretim tesisleri 1800’lü yılların sonunda kuruluyor. Maule Vadisi ise 1825’te inşa edilen ve günümüzde faaliyet göstermeye devam eden, ülkenin en eski şarap üretim tesislerine ev sahipliği yapıyor.

Güney Afrika - Constantia ve Stellenbosch

Şili örneğini izleyen Güney Afrika, gözden uzak olsa da şaşkınlık uyandıracak zenginlikte şarap çeşitliliğine ev sahipliği yapıyor. Route 62 olarak bilinen, dünyanın en uzun şarap rotasına sahip Güney Afrika’nın başkenti Cape Town, modern şehir yaşamı, vahşi hayat ve eşsiz bir şarap rotası imkânlarını aynı anda sunuyor.

Ülkedeki ilk üzüm bağlarının kök saldığı Constantia’da başlayabileceğiniz yolculuğa ülkenin en eski şarap üretim bölgesi olarak tanınan Stellenbosch’ta devam edebilirsiniz. Afrika’nın sıcak ve kavurucu havasında, chenin blanc ve pinotage gibi bölgeyle özdeşleşmiş üzüm türlerinden yapılan şarapları tadarak ferahlayabilirsiniz.

Cape Town’a sadece 20 dakikalık araba yolcuğu uzaklığındaki Constantia ve 40 dakika uzaklıktaki Stellenboch’a tatil paketlerindeki araç kiralama hizmeti sayesinde çok rahat ulaşabilirsiniz. Ancak eski bir İngiltere sömürgesi olan ülkedeki trafiğin soldan aktığını aklınızda bulundurmakta fayda var.

Avustralya - Adelaide

Şili ve Güney Afrika gibi Avustralya da zengin ve özel bir şarap koleksiyonunu deneyimlemenizi mümkün kılıyor. Şaşırtıcı bir şekilde dünyanın önde gelen şarap ihracatçıları arasında yer alan ada ülkesi her eyaletinin kendine özgü bir şarap çeşidini üretmesiyle tanınıyor. Ancak Avustralya’nın en meşhur şarapları Adelaide’de üretiliyor.

“Avustralya’nın şarap başkenti” olarak anılan Adelaide’nin en meşhur şarap bölgeleri ise Barossa Vadisi ve Adelaide Tepeleri. Barossa özellikle shiraz üzümlerinden üretilen şaraplarıyla tanınıyor. Beyaz şaraplarıyla meşhur Adelaide Tepeleri’yse sauvignon blanc ve chardonnay üzümlerinin yoğun üretildiği bir bölge. Şehir aynı zamanda Avustralya yerlilerinin kültürünü yaşatan müzeleri, etkinlikleri ve festivalleriyle Aborjin kültürünü yakından tanımanıza da olanak sağlıyor.